مجید منتظر ظهوری؛ رمی شاپولی؛ سید محمد امین امامی
چکیده
کاربرد روشهای علمی بر پایه سنجش داده‌‌های رقومی و تحلیل تصاویر در مقیاس متفاوت جایگاه مناسبی را در مطالعات باستانشناسی ایجاد نموده است. استفاده از پرتوهای پرانرژی سینکروترون در راستای شناسایی ...
بیشتر
کاربرد روشهای علمی بر پایه سنجش داده‌‌های رقومی و تحلیل تصاویر در مقیاس متفاوت جایگاه مناسبی را در مطالعات باستانشناسی ایجاد نموده است. استفاده از پرتوهای پرانرژی سینکروترون در راستای شناسایی هر چه دقیقتر مواد تاریخی و فرهنگی و معمولا بصورت غیر تخریبی و با دقت بالا کمک به شناسایی مواد مورد بررسی در مقادیر بسیار جزئی نموده است. همچنین مطالعه نمونه‌‌ها با پرتوهای کاتدی و ایجاد شاخصه لومینسانس در مینرال‌‌های موجود در نمونه‌‌ها، میتواند به شناسایی ترکیب شیمیایی و تغییرات فازی در نمونه‌‌های تاریخی منجر گردد. پرتوهای ایجاد شده کاتودولومینسانس از ترکیبات کریستالین موجود در نمونه‌‌های مطالعاتی باعث یافتن تحلیل‌‌های نوین کانی‌‌شناسی در راستای درک بهتری از تکنولوژی ساخت و منشاء یک ماده تاریخی می‌‌شود. در راستای مطالعات باستانشناسی انجام شده در طی سال‌‌های 1392-1393 در محدوده شهر گور تعدادی سفال سلادن و سفال‌‌های منقوش و لعابدار بدست امد. در این تحقیق تعدادی از این قطعات با استفاده از روشهای مرسوم آزمایشگاهی و استفاده از باریکه پر انرژی اشعه ایکس تولید شده در سینکروترون و کاتودولومینسانس میکروسکوپی مورد بررسی قرار گرفتند. این مطالعات در راستای شناسایی خصوصیات شیمیایی این سلادن‌‌ها، نحوه ساخت و منشاء آنان انجام گردید. در راستای این مطالعات مشخص گردید که از خاک رس کائولینی و در درجه حرارت حدود 1200 درجه سانتیگراد پخته و از نسبت‌‌های مشخصی از مواد خام در ترکیب شیمیایی بدنه و لعاب استفاده شده است. این تناسب و نحوه پخت مواد دلیلی است بر انسجام و استحکام سلادن، که با درجه حرارت شکل‌‌گیری فازهای کریستالین بین بدنه و لعاب همسانی دارد.
